ورود / ثبتنام
عوامل موثر در قیمت تابلو نقاشی بسیار زیاد هستند ولی نباید فراموش کرد که در بازار هنر نیز همانند سایر بازارها این عرضه و تقاضا است که میزان تولید هر محصول را تعیین می کند و لذا آثاری که مقبولیت بیشتری دارند توسط هنرمندان نقاش کار می شوند و گسترش پیدا می کند.
عوامل مؤثر زیادی برای قیمت‌گذاری تابلوهای نقاشی وجود دارد که ازجمله مهمترین آنها سن نقاش ، شرایط گالری ، اندازه اثر ، تکنیک استفاده‌شده در نقاشی، کیفیت چهارچوب نقاشی ، رعایت اصول هنری و به‌کارگیری شگردهای ذهنیت‌گرایی و روش استفاده از آن میباشد.
ویژگیهای بصری و حالت پراکندگی و ذهنیت‌گرایی در مقایسه با ویژگیهای بصری متقارن و منظم تاثیر بسیار بیشتری بر روی قیمت دارند لذا می‌توان نتیجه گرفت که نقاشی‌های انتزاعی و مدرن با قیمت بالاتری در بازار قابل‌فروش می‌باشند.
البته باید گفت که نوآوری نقاش در نقاشی و موضوع اثر هیچ نقشی در ارزیابی نهایی قیمت تابلوی رنگ روغن نخواهد داشت چراکه این‌گونه نوآوری ها تنها باعث می‌شود ریسک فروش تابلو برای گالری‌دارها و واسطه‌ها و دلال‌ها بسیار بیشتر باشد. اصولاً تجار و دلال‌ها به‌دنبال آثاری هستند که توسط جامعه پذیرفته شده باشند.
هنگام بررسی عوامل موثر در قیمت تابلو نقاشی این نکته را نباید فراموش کنید که قیمت تابلوهای نقاشی در ایران بسیار پرنوسان است و ممکن است با برگزاری یک حراج داخلی یا خارجی کلیه معادلات قیمت تغییر کند.
نمونه این‌موضوع را می‌توان در افزایش بی‌سابقه قیمت تابلوهای نقاشی در سال‌های هشتاد و شش و هشتاد و هفت زمانی‌که تابلوهای نقاشان ایرانی در حراجی‌های دبی با قیمت‌های بسیار بالایی به فروش رسید مشاهده کرد .
برخی از تابلوهای نقاشی حالتی نمادین پیدا کرده‌اند و به‌همین دلیل معیارهای خاصی برای قیمت‌گذاری آنها وجود ندارد و تابع عوامل موثر در قیمت تابلو نقاشی نیستند. از نمونه این تابلوها می‌توان به آثار نقاشان مکتب سقاخانه در دهه چهل شمسی اشاره کرد.
در ایران نقش دولت در اقتصاد انکارناپذیر است این‌موضوع در نظام قیمت‌گذاری تابلوهای نقاشی نیز نمود پیدا کرده و یکی از عوامل موثر در قیمت تابلو نقاشی است.
به‌طوری‌که تابلوهایی که به دلیل سبک رسمی و سازگاری با ایدئولوژی حاکم کشیده شده‌اند قیمت نسبتاً بالاتری دارند چراکه اغلب از سوی مراکز رسمی و به‌خصوص میراث فرهنگی حمایت شده و ازاین‌رو همواره شرایط فروش بهتری برای این دسته از آثار فراهم است.
شرایط بین‌المللی قطعا یکی از مؤلفه‌های مؤثر دیگر از عوامل موثر در قیمت تابلو نقاشی است، تحقیقات نشان داده که قیمت آثار هنری و به‌خصوص تابلوهای رنگ‌روغن در سال‌های شصت تا هشتاد میلادی افزایش قابل‌توجهی داشته و پس‌از آن دچار رکود شده و مجدداً در دهه نود میلادی شاهد افزایش قیمت تابلوهای نقاشی بوده‌ایم .
تجربه ثابت کرده که تابلوهای رنگ روغن شفاف روشن و ذهنیت گرا مشتریان بیشتری داشته و به تبع قیمت بالاتری نیز دارند اما جالب است بدانید تابلوهای رنگ روغنی که با کم ترین عنصر در روی بوم نقاشی کار شده‌اند مانند برخی تابلوهای رنگ روغن دکوراتیو نیز مورد استقبال زیاد خریداران قرار می گیرد.
اما با چرخی در بازار هنر متوجه خواهید شد که تابلوهای رنگ روغن که با شگردهای منظم منسجم آرام و متقارن کار شده اند کمترین قیمت را به خود اختصاص داده‌اند.
تابلو های موجود در بازار ایران به گواه تحقیقات موجود ۲۹% رئالیستی ۱۲ درصد آبستره ۲۸% کوبیسم ۲۱ درصد سمبولیسم و ۱۰ درصد سبک سنتی دارند.
برای تعیین عوامل موثر در قیمت تابلو نقاشی اولین کار این است که به سراغ پر فروش ترین سبکهای نقاشی در بازار ایران برویم. بررسی ها نشان داده که پرفروش ترین سبکهای تابلوهای رنگ روغن در بازار ایران شامل سبکهای سمبولیسم آبستره سبک های سنتی اکسپرسیونیسم و رئالیسم میباشد.
همچنین با مشاهده میدانی در اغلب گالری ها معتبر در تهران مشخص شد که سبک نقاشی رئالیستی کمترین قیمت و تابلوهای نقاشی با سبک سمبولیسم بالاترین قیمت را دارند.
درخصوص سبک و تکنیک های نقاشی رنگ روغن این نکته قابل ذکر است است که دسته بندی اولیه از انواع سبک ها و تکنیک ها بسیار گسترده تر می باشد ولی برای ملموس‌تر شدن نتایج و با توجه به فراوانی بسیار کم به برخی از سبک ها در تابلوهای نقاشی موجود در بازار مجبور به ادغام و یا صرف نظر کردن از آن سبکها شدیم.
برای مثال به علت فراوانی کم سبک‌کوبیسم و ویژگیهای مشترک آن با سبک اکسپرسیونیسم نتایج این دو را ترکیب کردیم. یا به دلیل فراوانی کم سبک سورئالیسم اسم و ویژگی های مشترک آن با سبک سمبولیسم این دو را نیز ترکیب کردیم.
همچنین سبک های نگارگری نقاشی قاجاری و سبک قهوه خانه ای را با عنوان سبک سنتی در نظر گرفتیم. سبک تجملی رانیز کلیه تابلوهای رنگ روغن مربوط به زندگی در قرن ۱۸ و ۱۹ اروپا که اغلب مجالس اشرافی را نمایش می دهند در نظر گرفتیم.
یکی دیگر از عوامل موثر در قیمت تابلو نقاشی تکنیک نقاشی است. از نظر تکنیک نقاشی نیز تحقیقات نشان داده که ۴۷ درصد آثار موجود در بازار ایران تابلوهای رنگ روغن، ۷% آبرنگ ۷% گواش ۳ درصد مداد رنگی و ۳۶ درصد اکرولیک اند.
از دیگر عوامل موثر در قیمت تابلو نقاشی بستر تابلوهای نقاشی است. فراوانی بستر تابلو های نقاشی موجود در بازار نیز با توجه به فراوانی تکنیک نقاشی قابل پیش بینی است.
بر اساس نتایج به دست آمده ۳۴ درصد آثار بستر کتان دارند ۴۰% متقال ۱ درصد چوب و ۲۵ درصد بستر مقوا دارند. با نگاهی به قیمت این آثار می توان گفت که بسترهای کتان چوب مقوا و انتقال به ترتیب دارای بیشترین تاثیر بر قیمت هستند.
همانطور که در مقاله نقش هنرمند در قیمت آثارش بیان شد ماندگاری تابلوهای نقاشی عامل مهمی در تعیین قیمت آنها هستند که این موضوع در این مقاله نیز به تایید رسید چراکه کتان و چوب بسته های بادوام و مقاوم و متقال و مقوا بستری بی دوام است.
قاب نقاشی نیز از عوامل موثر در قیمت تابلو نقاشی است چراکه تابلوهای نقاشی رنگ روغن به جز جنبه اثر هنری هنگامی که در منزل یا محل کار نصب می شوند با قاب تابلو نیز خودنمایی می کنند و به همین دلیل است که بررسی فراوانی قاب های موجود در بازار نیز خالی از لطف نیست.
یافته ها نشان می دهد که ۲۵ درصد تابلوهای نقاشی بدون قاب عرضه می شوند و به اصطلاح کادر بوم می باشند. ۳۰ درصد دارای قاب چوبی نازک ۱۸% قاب چوبی پهن و ۱۴ درصد قاب سلطنتی دارند و فقط ۱۰ درصد دارای قاب فلزی و مواد متفرقه می باشند. تجربه ثابت کرده که تابلوهایی با قاب چوبی پهن یا بدون قاب بالاترین قیمت و تابلوهایی با قاب سلطنتی کمترین قیمت را دارد.
نکته عجیبی که در بررسی عوامل موثر در قیمت تابلو نقاشی و با بررسی بازار مشاهده شد این بود که تابلوهای نقاشی که بستر سازی با کیفیت انجام داده بودند و کیفیت مواد اولیه و قابل قبولی داشتند قیمت زیاد مناسب و بالایی نداشتند.
با کمی پرس و جو از فعالان این صنعت مشخص شد که اغلب نقاشان پیر و با سابقه که آثارشان قیمت بالایی میخورد علاقه چندانی به زیرسازی و آماده سازی بستر ندارند ولی نقاشان جوان آن و تحصیلکرده آکادمیک آماده سازی بستر و کیفیت چارچوب را ضروری می دانند.
نقطه خوب این ماجرا اینجاست که احتمالاً در آینده کیفیت بستر و چهارچوب تابلوهای نقاشی در کشور ایران بهتر شده و به تبع ماندگاری آثار نیز در بلند مدت افزایش خواهد یافت.
نتايج حاصل از مشاهده و مصاحبه در ميدان تحقيق نشان داد عوامل موثر در قیمت تابلو نقاشی در كنترل پنج دسته است : اول حلقة محدودي از نقاشان، دوم نگارخانه داران، سوم منتقدان و مطبوعات، چهارم مجموعه داران و چهره هاي برجسته خريدار، پنجم دلالان خارجي و خريداران بين المللي. قيمت در شبكه تعاملات و بده بستانهاي اين عاملان تنظيم و كنترل مي شود.
يعني گروه محدودي از نقاشاني كه آثارشان را منتقدان تاييد مي كنند و مطبوعات به شرح آثارشان مي پردازند، نگارخانه هايي كه توليد اين گر وه را به انحصار خود در مي آورند ، مجموعه داران و خريداران برجسته كه به پيشنهاد نگارخانه داران به خريد آثار مي پردازند و بر قيمت و ارزش آثار ميافزايند و دلالان خارجي كه آثار را به حراجي هاي بينالمللي معرفي ميكنند و در بازارهاي جهاني به فروش ميرسانند.
مكانيزم بالا استراتژي خوبي براي كنترل نظام عرضه و فروش آثار هنري در بازاري است كه گالري داران و دلالان هنر محدودش مي كنند. نظام عرضه و فروش در شبكه تعاملات ميان عاملان هنري (هنرمند، منتقد) و عاملان اقتصادي (واسطه ، دلال و خريدار) نظم مي يابد و عوامل موثر در قیمت تابلو نقاشی را نظام داده و قواعد مورد توافق اين عاملان را در خود تثبيت مي كند.
يافته‌هاي تحقيق حاضر نيز نشان دهنده قواعد پايدار ميان جنبه هاي هنري و اقتصادي نظام عرضه و فروش است . وجود رابطة معنادار ميان سبك، تكنيك و شگردهاي بصري در تابلوهاي نقاشي و قيمت اين آثار نشان دهندة رابطة پايدار ميان ارزيابي هاي هنري و ارزش گذاريهاي اقتصادي است .
اين روابط پايدار به تعبير هوارد بكر، به صورت هنجارهاي زيباشناختي و قراردادهاي هنري مورد توافق هنرمندان، نگارخانهداران، منتقدان و خريداران قرار ميگيرد.
با اتكا به وجود اين قراردادهاي هنري است كه مي توان مدلهاي قيمت گذاري آثار هنري را به دست آورد و در نهایت به مهمترین عوامل موثر در قیمت تابلو نقاشی رسید. مدلهايي كه بر اساس وزن هر يك از متغي رهاي زيباشناختي و غيرزيباشناختي تخميني از قيمت تابلوهاي نقاشي را به دست مي آورند.
اعتبار مدل هاي قيم تگذاري و تخمين قيمت آثار هنري زماني افزايش مي يابد كه قراردادهاي هنري پايدار در جامع ة هنري وجود داشته باشد . اما قراردادهاي هنري، هرچند هنجارين و جا افتاده اند ، اما ساختاري نامنعطف ندارند.
كار هنرمند ديالكتيكي از گزينش شيوه هاي متعارف و شناخته شدة آفرينش هنر از يك سو و گريز از قراردادها و شيوه هاي هنجاري از سوي ديگر است.
يافته‌هاي تحقيق حاضر نشان ميدهد اگرچه هنرمندان به دنبال نوآوري در فرم و محتواي آثار هنري اند اما نگارخانه داران و سرمايه گذاران به دنبال نظم بخشيدن به آثار متنوع توليد شده نقاش اند.
به تعبير هوارد بكر، عرضه‌كنندگان مي خواهند به فرايند نامنظم آفرينش، نظمي بيشتر بخشند تا برقراري كسب و كارشان را تضمين كنند و شرايط باثباتي پديد آورند كه هنر بتواند به نحوي منظم توليد و عرضه شود.
بنابراين، فرايند آفرينش هنر در نظام عرضه و فروش نظمي عقلاني مي يابد و در قالب قرارداده اي هنري مشترك زمينه فعاليت هاي اقتصادي مشترك ميان عاملان هنري و اقتصادي را فراهم مي كند.
بر همين اساس ، نمي توان انتظار داشت كه صرفا به يك مدل اقتصادي ثابت در تخمين قيمت آثار هنري دست يافت، بلكه بايد مدل هاي اقتصادي را بر اساس تغيير قراردادهاي هنري ارزيابي و بازسازي كرد. اين امر مستلزم تحقيق پيوسته در اين حوزه است چراکه همیشه ممکن است عوامل موثر در قیمت تابلو نقاشی تغییر داشته باشد.
نتايج مصاحبه و گفتگو با نقاشان و نگارخانه داران در بعد كيفي تحقيق و انجام تحقيقات پيمايشي در بعد كمي تحقيق نشان داد رابطة پايدار و معناداري ميان عوامل زيباشناسانه ) سبك، تكنيك، شگردهاي بصري و ( … و عوامل غير زيباشناسانه) سن و جنسيت نقاش و ويژگيهاي كالبدي اثر مانند اندازه و (… بر قيمت آثار هنري وجود دارد .
كشف رابطه ميان اين متغيرها، نشان‌دهندة وجود قواعد پايدار و مشترك ميان ارزيابي هاي هنري و ارزش گذاري هاي اقتصادي است.
اگر در خصوص عوامل موثر در قیمت تابلو نقاشی مورد دیگری سراغ دارید در قسمت نظرات مطرح کنید تا آنرا بررسی کنیم.